در هر شرکت یا سازمانی، بخشهای مختلفی با یکدیگر همکاری میکنند تا در نهایت آن مجموعه بتواند در مسیر درست به حرکت خود ادامه دهد. حتماً این جمله به گوش شما هم خورده است که «منابع انسانی، مهمترین بخش هر سازمان است.» اما دقیقاً کار این بخش چیست و افراد مسئول در این حوزه چه وظایفی را بر عهده دارند؟
واژه منابع انسانی یا (Human Resources (HR اولین بار توسط جان کامنز مطرح شد؛ او در کتاب «توزیع ثروت» میگوید: «منابع انسانی شامل کارکنانی میشود که یک سازمان را به حرکت وا میدارند.» در واقع سازمانها تلاش میکنند تا بهترین افراد را برای پذیرش مسئولیت در این حوزه استخدام کنند.
ما در این مقاله قصد داریم تا ضمن آشنایی بیشتر با حوزه منابع انسانی و وظایف مربوط به این حوزه، به اهمیت منابع انسانی بپردازیم.
منابع انسانی یا HR، پنج وظیفه اصلی و مهم را بر عهده دارد:
مدیریت استعداد کارکنان
تخصیص پاداش و مزایا به افراد
آموزش به کارکنان و فراهم کردن محیط مناسب برای پیشرفت آنها در کار
توجه به قوانین دولتی و اجرای آنها
تامین امنیت در محیط کار
در این بخش به توضیح وظایف منابع انسانی میپردازیم.
در یک سازمان، منابع انسانی مسئول جذب نیرو، استخدام، پیشرفت و حفظ کارمندان است.
برای استخدام نیرو در یک شرکت، منابع انسانی مسئول کلیه فرآیندها از جمله انتشار موقعیتهای شغلی مورد نیاز در سایتهای استخدامی (مانند جابینجا، جابویژن، کار لنسر، کاربوم و ای استخدام) پیدا کردن گزینههای پیشنهادی از طریق رسانههای اجتماعی، بررسی رزومهها برای انتخاب نیرو، انجام مصاحبههای اولیه و در نهایت انجام هماهنگیهای مورد نیاز برای استخدام هستند.
میزان موفقیت یک کارمند منابع انسانی توسط چند معیار کلیدی تعیین میشود: تعداد موقعیتهای شغلی که باید هر سال پر شوند، کیفیت رزومه گزینههای پیشنهادی، زمان لازم برای استخدام نیرو و … .
تسهیل رابطه بین کارمند و مدیر، یکی از مسولیتهای مهم تیم منابع انسانی است که به تقویت رابطه میان آنها میپردازد. مدیران منابع انسانی در این نقش میزان رضایت شغلی کارمندان، میزان مشارکت آنها و همچنین حل تعارضهای موجود در محل کار را بررسی میکنند. طبق تخمین موسسه نظرسنجی گالوپ، سالانه بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار هزینه توسط کارمندان غیر متعهد از دست میرود؛ بنابراین توجه به میزان کیفیت کارکنان و همچنین روابط موجود در سازمان برای موفقیت کسبوکار شما ضروری است.
یکی دیگر از جنبههای مرتبط با مدیریت استعداد کارکنان، مربوط به زمانی است که یک کارمند استعفا میدهد، بازنشسته میشود، تعدیل یا اخراج میشود، بیمار میشود و یا میمیرد؛ در این شرایط، تیم برنامه ریزی منابع انسانی وارد عمل میشوند تا جایگزینی مناسب برای نیرو تعیین شود.
در واقع افرادی که در این بخش حضور دارند، با بررسی رزومه افراد و پیگیری اطلاعات کارکنان موجب افزایش بهرهوری یک سازمان میشوند.
در شرکتهای کوچکتر، مسئولیت تخصیص پاداش و جبران خسارت به کارمندان اغلب بر عهده یک یا دو متخصص منابع انسانی است، اما در شرکتهای بزرگتر، معمولا وظایف تقسیم میشوند.
مسولیتهای بخش منابع انسانی در رابطه با جبران خسارت شامل ارزیابی شیوههای پرداخت رقبا و ایجاد ساختار جبران خسارت است. بخش جبران خسارت همچنین مسئول شرح وظایف شغلی به کارمندان و همچنین همکاری با بخش مدیریت استعداد در رابطه با برنامه ریزی برای انتخاب جایگزین است.
در بخش مزایا، منابع انسانی معمولاً وظایفی مانند مذاکره در مورد میزان تحت پوشش قرار گرفتن کارمندان با شرکتهای بیمه یا هماهنگی با مدیر شرکت را بر عهده دارند. البته، مذاکره در مورد حقوق و دستمزد کارکنان نیز بخشی از این حوزه است؛ اما بسیاری از شرکتها تصمیم میگیرند این مسئولیت را به حسابدار برونسپاری کنند.
هر شرکتی که میخواهد شاهد پیشرفت کارمندان خود باشد، همه ابزارهایی را که برای موفقیت نیاز دارند در اختیار نیروهایش قرار میدهد. این ابزارها لزوماً فیزیکی مانند لپتاپ، نرمافزارهای مرتبط با شغل یا ابزارهایی برای یک تجارت خاص نیستند. آنها میتوانند شامل گرایش به کارمند جدید، برگزاری برنامههای آموزش رهبری، توسعه شخصی و حرفهای باشند. آموزش و توسعه، بخشی جدایی ناپذیر از تیم منابع انسانی است. بسته به نقش کارکنان در شرکت، تیم آموزشی ممکن است مسئول ایجاد برنامههای آموزشی باشد. این موضوع تأثیر مستقیمی بر موفقیت کسب و کار دارد. امروزه بسیاری از دانشگاهها مدرکهایی را در زمینه آموزش و توسعه ارائه میدهند.
بررسی قوانین و مقررات و اجرای آنها در حوزههای مختلف سازمان، مسولیتی حیاتی برای هر منابع انسانی است. قوانین استخدام و کار بسیار پیچیده هستند؛ بنابراین داشتن تیمی مخصوص برای نظارت بر این قوانین همیشه در حال تغییر امری ضروری است تا شرکتها با مشکلی مواجه نشوند.
کارفرمایان وظیفه دارند یک محیط امن را برای کارکنان خود فراهم کنند. یکی از وظایف مهم حوزه منابع انسانی، حمایت از امنیت کارکنان و همچنین ارائه گزارش به نهادهای بالاتر دولتی در مواقعی است که صدمات یا تلفاتی در محل کار اتفاق میافتند.
مدیران سازمانها زمان و تمرکز لازم برای رسیدگی به استخدام نیروها و مدیریت نیازهای آنها را ندارند. این موضوع میتواند در بلند مدت بر رضایت کارکنان و میزان پیشرفت شرکت تأثیر بگذارد. به عبارت دیگر، وقتی کارمندان احساس حمایت نمیکنند، فرصتی برای رشد و پیشرفت به آنها داده نمیشود، ممکن است ساعات طولانی کار کنند و در نهایت انگیزه آنها برای انجام کار تحت تاثیر قرار میگیرد.
در واقع سادهترین توصیف برای منابع انسانی، مدیریت روابط بین کارکنان و مدیر سازمان است. از آنجایی که میزان موفقیت کارمندان، پایه و اساس موفقیت و پیشرفت آن سازمان را میسازد، عملکرد بخش منابع انسانی (HR) بسیار مهم است. در واقع از آنجایی که بخش منابع انسانی وظایف متنوعی را بر عهده دارد و مسئول کمک به کارکنان در احساس امنیت، ارزش و حمایت از آنها است، موفقیت افراد حاضر در بخش منابع انسانی، موفقیت یک کسب و کار را تضمین میکند.
با سرمایه گذاری بر روی کارکنان یک سازمان، بهرهوری نیروی کار قویتر و موثرتر میشود؛ در نتیجه کیفیت عملکرد یک سازمان افزایش مییابد و در مسیر پیشرفت به رشد خود ادامه میدهد. در واقع وجود منابع انسانی یک جنبه کلیدی در هر سازمان است؛ از افزایش رفاه کارکنان گرفته تا مدیریت رابطه میان کارمند و کارفرما، بدون مدیریت صحیح، ساختار یک سازمان از هم میپاشد. بنابراین داشتن یک بخش منابع انسانی قوی با پشتیبانی رهبری یک مدیر ماهر، یکی از بهترین راههای سازمان برای اطمینان از رضایت، بهرهوری و رشد آینده کارکنان است.
هنگامی که کارمندان از کار در یک سازمان راضی باشند، پایه و اساس یک شرکت موفق ساخته میشود. به عبارت دیگر، مدیریت منابع انسانی سیمانی است که ساختمان یک شرکت را نگه میدارد. به همین خاطر هر سازمان برای رهبری بخش منابع انسانی خود به یک مدیر با تجربه و همدل نیاز دارد.
بخش منابع انسانی لزوماً در سازمان حضور ندارد و اعضای آن میتوانند با حضور در فضای کار اشتراکی به فعالیت بپردازند. در این صورت ارتباط با کارمندان و کارفرما به صورت آنلاین انجام میگیرد. این موضوع موجب میشود تا سازمانها بتوانند در هزینههای جاری خود صرفهجویی کنند.