۶ تفاوت طرح توجیهی و بیزینس پلن که باید بدانید

---

بسیاری از مواقع دو مفهوم طرح توجیهی (Feasibility study) و طرح تجاری (business plan) به اشتباه در جای یکدیگر استفاده می‌شوند. به این دلیل که تفاوت طرح توجیهی بیزینس پلن بسیار ظریف است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که در قالب یک مطلب به بحث درباره این موضوع مهم بپردازیم. اگر شما نیز مشتاق هستید تا درباره تفاوت‌های مطالعات امکان سنجی و طرح تجاری اطلاعات بیشتری کسب کنید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

طرح توجیهی چیست؟

در ابتدا بد نیست که تعریفی مختصر و مقدماتی از مفهوم طرح توجیهی ارائه کنیم. طرح توجیهی یک سند رسمی است که در قالب آن به بررسی و ارزیابی یک پروژه پیشنهادی می‌پردازند. از طرح توجیهی تحت عنوان مطالعات امکان‌سنجی نیز یاد می‌شود. در چارچوب طرح توجیهی می‌توان نقاط ضعف و قوت یک پروژه را شناسایی کرد. به این ترتیب قبل از شروع پروژه می‌توانید به این سؤال پاسخ دهید که آیا شروع کردن آن عقلانی است؟

عملیاتی بودن و سودآوری یک پروژه در قالب مطالعات امکان‌سنجی به طور کامل روشن می‌شود. بنابراین لازم است که قبل از سرمایه‌گذاری در هر پروژه‌ای سند طرح توجیهی آن‌ مطالعه شود. در عین حال برآورد نسبی دقیقی نیز از میزان سرمایه مورد نیاز برای پیشبرد پروژه به دست می‌آید.

بیزینس پلن چیست؟

اما در ادامه و قبل از بررسی تفاوت طرح توجیهی و بیزینس پلن، باید توضیحی مختصر درباره طرح تجاری ارائه کنیم. بیزینس پلن نیز یک سند رسمی است که در آن اهداف، زمان به ثمر رسیدن پروژه و استراتژی‌های اجرایی آن به طور کامل ذکر می‌شوند. اگر طرح توجیهی نتیجه مثبتی به همراه داشته باشد، قبل شروع به کار باید بیزینس پلن تدوین شود. هر کسب‌وکار به خصوص **استارتاپ‌**ها برای جذب سرمایه‌گذار نیاز به بیزین پلن دقیق و کامل دارند. در غیر این صورت نمی‌توانند سرمایه‌گذاران را برای تامین نقدینگی راضی کنند.

تعداد کمی از کسب‌وکارها را می‌توان پیدا کرد که بدون تدوین طرح تجاری، در مسیر موفقیت گام برداشته باشند. به علاوه اینکه بیزینس پلن، امکان پایداری و تداوم پروژه‌ها را در سخت‌ترین شرایط فراهم می‌کند؛ چرا که پیش‌بینی‌های لازم برای چنین شرایطی را از قبل به عمل می‌آورد.

شباهت‌های طرح توجیهی و بیزینس پلن

طرح توجیهی و بیزینس پلن از برخی جهات به یکدیگر شبیه هستند. چرا که اساسا روش‌های یکسانی برای تدوین این سند به کار گرفته می‌شوند. در همین راستا از جمله مهم‌ترین شباهت‌های طرح توجیهی و بیزینس پلن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

· هر دو سند قبل از شروع به اجرای پروژه تهیه و تدوین می‌شوند.

· برای تهیه و تدوین هر دو سند نیاز به داده‌هایی است که بعضا مشترک هستند.

· بازار هدف، شرایط آن و همچنین هزینه‌های مالی در هر دو سند به طور دقیق بررسی می‌شوند.

· هر دو سند ممکن است از سوی سرمایه‌گذاران و مدیران پروژه‌ها به عنوان ابزار تحلیلی مورد استفاده قرار بگیرند.

تفاوت‌های طرح توجیهی و بیزینس پلن

در این مرحله نوبت به بررسی تفاوت طرح توجیهی و بیزینس پلن می‌رسد. از جمله مهم‌ترین تفاوت‌هایی که بین این دو سند قابل ذکر هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. وقتی قرار بر تدوین طرح توجیهی می‌رسد، هنوز مشخص نیست که قصد اجرای پروژه را داریم یا خیر. این در حالی است که در زمان تدوین بیزینس پلن تصمیم به اجرای پروژه گرفته شده است و به دنبال آن هستیم تا بهترین راه را برای آن تعیین کنیم.

2. تمرکز در طرح توجیهی روی محاسبات فنی و پیش‌بینی‌های مالی در خصوص یک پروژه است. از طریق محاسبات فنی قابلیت عملیاتی شدن پروژه و به کمک پیش‌بینی‌های مالی احتمال سودآوری آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. این در حالی است که در تدوین سند بیزینس پلن تمرکز اصلی روی تاکنیک‌ها و استراتژی‌هایی است که برای دستیابی به هدف تعیین شده در نظر گرفته می‌شوند.

3. طرح توجیهی روی موضوع قابلیت پایداری و دوام یک پروژه مطالعه می‌کند. در حالی که بیزینس پلن به دنبال راه‌های توسعه پروژه است.

4. طرح توجیهی صاحب یک کسب‌وکار را درباره امکان‌پذیر بودن یک فرصت آگاه می‌کند. در حالی که بیزینس پلن به او کمک می‌کند تا نقدینگی مورد نیاز برای پیشبرد کسب‌وکار را از سرمایه‌گذاران تامین کند.

5. حساسیت سند طرح توجیهی در مقایسه با بیزینس پلن به مراتب بیشتر است. چرا که اشتباه در تدوین طرح توجیهی باعث می‌شود از ابتدا مسیری غلط آغاز شود و هزینه‌های سنگینی در پی دارد. ولی اشتباهات در بیزینس پلن جزئی‌تر بوده و با خسارت کمتری قابل جبران است.

6. طرح توجیهی بدون پیش‌داوری تهیه می‌شود. به این معنی که تهیه‌کننده این سند هیچ پیش فرضی برای موفقیت یا عدم موفقیت پروژه ندارد. در حالی که بیزینس پلن با این فرض تدوین می‌شود که پروژه موفق خواهد شد. بنابراین می‌توان این طور ادعا کرد که نوعی خوش‌بینی در تدوین سند طرح تجاری حاکم است.

کلام پایانی

در این مقاله به بحث و بررسی درباره تفاوت طرح توجیهی و بیزینس پلن پرداختیم. واقعیت این است که این دو سند از جمله مهم‌ترین اسنادی هستند که باید قبل از تصمیم به آغاز هر کاری آن‌ها را آماده کرد. برای تدوین هر دو سند نیاز به تجربه و تخصص در زمینه‌های فنی و مالی وجود دارد. در پروژه‌های بزرگ معمولا یک تیم از افراد با تخصص‌های مختلف برای تدوین این اسناد مشارکت می‌کنند. توصیه پایانی ما این است که بدون در دست داشتن این سند، هیچ کسب‌وکاری را آغاز نکنید.